Oud dorp

Orvelte is een oud dorp. Niet alleen bestaat het al heel lang, maar het heeft ook meerdere transformaties doorstaan. Ontdek Orvelte hier verder.

Oprichting stichting Orvelte

Op 16 november 1965 nodigde Lieve tal van instanties uit om deel te nemen aan de voorbereidingscommissie van wat het het Recreatieproject Orvelte noemde. Een maan later was er een eerste vergadering. De commissie ging in de maanden daarna aan de slag. In oktober 1966 verscheen Het eerste rapport betreffende het plan Orvelte dat tot de volgende conclusie kwam: ‘Het is zaak de grootste waarborgen te scheppen dat het dorp en de omgeving zo gaaf mogelijk bewaard worden, zo mogelijk nog verbeterd worden’. Om dat te bereiken zagen de opstellers van het plan maar één mogelijkheid: ‘Alleen aankoop door de overheid of door een voor dit doel opgerichte overheidsstichting zal volledige bescherming geven’. De Voorbereidingscommissie Orvelte wist één ding zeker: “Ten behoeve van het voortbestaan van het oud dorp Orvelte als een levendige kern is een nieuwe impuls, een nieuwe functie nodig. Deze meent de commissie gevonden te hebben in een rustige vorm van recreatie. Bij het zoeken naar nieuwe functies voor de boerderijen moet men die keuze zodanig doen dat een groot aantal mensen van het prachtige dorp en omgeving zal genieten, met behoud van het oud-Drentse karakter’.

oud dorp

Oprichtingsakte

Na het principebesluit van de Westerborker gemeenteraad in 1967 passeerde op 1 april 1968 de oprichtingsakte van de Stichting Orvelte. ‘Meneer de burgemeester’ werd voortaan ‘meneer de voorzitter’. Artikel 2 van de statuten zei dat de stichting wilde werken aan ‘de instandhouding en zo nodig reconstructie van het Drentse esdorp Orvelte als levend monument van historische landelijke bouwkunst’. Verderop in hetzelfde artikel stond dat de stichting streefde naar ‘het op passende wijze dienstbaar maken van het dorp aan de recreatie’.

Doorzetten van het plan

In de beginfase van het project was het de grote angst van de initiatiefnemers dat alleen een monumentenstatus voor de boerderijen onvoldoende was om het oorspronkelijke karakter van het dorp vast te houden. Deze vrees werd voor een deel weggenomen.  Op 25 oktober 1967 wees minister Marga Klompé tegelijk met het aanwijzen van de belangrijkste panden als rijksmonument van het hele dorp Orvelte een beschermd dorpsgezicht maakte. De definitieve stap naar de instandhouding van het dorp was het Bestemmingsplan Orvelte dat in oktober 1968 door de gemeenteraad van Westerbork werd vastgesteld. Ingewijden vermoeden dat jhr. mr. F.C.M van Rijckevorsel achter de schermen een belangrijke rol gespeeld heeft. ‘Jonker Frans’, zoals zijn collega’s hem vele jaren noemden, was jurist bij de Provinciale Planologische Dienst en tevens lid van de voorbereidingscommissie Orvelte. Nog steeds geldt dit bestemmingsplan als een schoolvoorbeeld van een krachtig instrument om met een oud dorp om te gaan.